Trening umiejętności społecznych dzieci – czyli TUS w praktyce, który naprawdę działa
Dzieci nie rodzą się z umiejętnością współpracy, rozwiązywania konfliktów czy empatycznego słuchania. Tego wszystkiego muszą się nauczyć – najlepiej w atmosferze bezpieczeństwa, akceptacji i zabawy.
I tu właśnie wkracza trening umiejętności społecznych (TUS) – konkretna forma wsparcia, która pomaga dzieciom odnaleźć się w grupie, zrozumieć emocje i budować zdrowe relacje.
Jestem trenerką TUS, bajkoterapeutką i trenerką mentalną juniorów. Pracuję z dziećmi, które zmagają się z nieśmiałością, wycofaniem, wybuchami złości, fobią społeczną czy brakiem empatii. I wiem jedno – TUS naprawdę działa, jeśli jest prowadzony świadomie, praktycznie i z sercem.
Co to jest trening umiejętności społecznych dzieci?
Trening umiejętności społecznych (TUS) to cykl zajęć grupowych lub indywidualnych, podczas których dzieci uczą się:
rozpoznawania i nazywania emocji,
komunikowania potrzeb i granic,
pracy w zespole i rozwiązywania konfliktów,
wyrażania siebie z szacunkiem do innych,
radzenia sobie ze stresem i porażką.
W praktyce to zajęcia pełne gier, zabaw, rozmów i ćwiczeń, które dzieci uwielbiają – a które jednocześnie budują w nich coś bardzo głębokiego.
Dla kogo jest TUS?
TUS jest dla każdego dziecka – ale szczególnie polecany jest dzieciom, które:
mają trudności w relacjach rówieśniczych,
są zbyt wycofane lub przeciwnie – zbyt dominujące,
nie potrafią poradzić sobie ze złością, lękiem czy porażką,
są w spektrum autyzmu, mają ADHD lub inne zaburzenia neurorozwojowe,
przeżywają silny stres, zmiany życiowe, konflikty rodzinne.
W grupach TUS często widzę dzieci, które na początku nie patrzą w oczy, nie odzywają się, nie potrafią poprosić o pomoc. A po kilku spotkaniach – żartują, współpracują, opowiadają o sobie. To prawdziwa zmiana.
Jak wygląda trening TUS w praktyce?
Dobry trening umiejętności społecznych to coś więcej niż „parę zabaw w kole”. To przemyślany proces, w którym każde ćwiczenie ma cel.
Przykładowa struktura zajęć TUS:
Powitanie i rytuał bezpieczeństwa (np. „czarodziejskie słowo” lub karta nastroju)
Krótka bajka lub metafora tematyczna
Ćwiczenie główne (np. gra o współpracy, zabawa na zaufanie, scenki)
Rundka refleksyjna (w formie obrazka, koloru, znaczka – nigdy nachalna!)
Podsumowanie: Co zabieram dla siebie?
Przykłady moich ulubionych ćwiczeń TUS:
„Most zgody” – dzieci budują z klocków most między dwoma postaciami w konflikcie, a potem opowiadają, co może pomóc „przejść na drugą stronę”.
„Kostka emocji” – dzieci rzucają kostką z pytaniami: „Co cię dziś ucieszyło?”, „Kiedy ostatnio byłeś dumny z siebie?”.
„Mocne słowo” – dzieci losują karty ze słowami wsparcia i tworzą dla siebie nawzajem zdania: „Widzę, że masz w sobie…”.
Co daje trening umiejętności społecznych?
Z perspektywy dziecka:
pewność siebie w relacjach,
lepsze radzenie sobie z emocjami,
więcej radości z bycia w grupie.
Z perspektywy nauczyciela/rodzica:
mniej konfliktów,
więcej współpracy,
więcej zrozumienia dla różnic.
Z perspektywy trenera:
widzisz dzieci, które zaczynają się uśmiechać, mówić „hej, mogę ci pomóc?”, albo „to było dla mnie trudne, ale spróbuję jeszcze raz”. I wiesz, że robisz coś naprawdę ważnego.
Dlaczego warto łączyć TUS z bajkoterapią?
Bajkoterapia to moje ukochane narzędzie w TUS. Dzięki metaforze dzieci:
otwierają się szybciej,
nie czują się oceniane,
łatwiej identyfikują się z bohaterem bajki niż mówić o sobie wprost.
Jedna z moich ulubionych historii to bajka o „Duszku, który bał się mówić głośno”. Po niej dzieci same przyznają, że czasem czują się jak ten duszek. A potem – tworzymy „Tarcze Odwagi”, by pomóc duszkowi (i sobie) mówić głośniej.
TUS to nie „zajęcia korekcyjne” – to inwestycja w przyszłość
Niektórzy traktują trening umiejętności społecznych jako coś, co trzeba wdrożyć „dla dzieci z problemami”. Ale prawda jest taka, że: 👉 każde dziecko potrzebuje uczyć się relacji.
👉 każdy nauczyciel zasługuje na narzędzia, które mu w tym pomogą.
👉 każdy rodzic chce, by jego dziecko potrafiło radzić sobie z emocjami.
A dobrze prowadzony TUS daje dokładnie to.
Na zakończenie
Trening umiejętności społecznych dzieci to nie moda. To odpowiedź na realne potrzeby dzieci w dzisiejszym świecie.
Jeśli chcesz prowadzić skuteczne zajęcia TUS – zacznij od relacji, empatii i zrozumienia. Dodaj bajkę, proste ćwiczenie, wspierające słowo. A potem patrz, jak dziecko się otwiera.
To nie magia. To dobra praktyka. I Ty też możesz ją stosować.
Chcesz otrzymać gotowe scenariusze zajęć TUS, bajki i karty pracy?
Zapisz się – przygotowałam zestaw narzędzi, które możesz wdrożyć od razu – niezależnie od tego, czy dopiero zaczynasz, czy już prowadzisz zajęcia.
Polecany artykuł: Radzenie sobie z porażką u dzieci – jak pomaga bajkoterapia i trening umiejętności społecznych?.
To jeden z najchętniej czytanych wpisów – znajdziesz w nim konkretne pomysły na bajki, ćwiczenia i przykłady do pracy z emocjami.
